PHÁT HIỆN MẬT ONG CỨNG NHƯ ĐÁ Ở LÀO CAI

Là thầy thuốc đông y, nên anh Phạm Văn Thanh thường xuyên leo núi, băng rừng để tìm những cây thuốc quý hiếm, sưu tầm học hỏi những bài thuốc độc đáo của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc. Thầy thuốc Phạm Văn Thanh đã từng chinh phục thành công đỉnh Tây Côn Lĩnh, “nóc nhà Đông Bắc” Việt Nam cùng ông Trần Ngọc Lâm và nhà báo Phạm Ngọc Dương (Báo điện tử VTC News).

Cuối năm 2010, trong chuyến đi tìm cây thuốc ở vùng núi cao rừng thẳm Si Ma Cai (LàoCai), thầy thuốc Phạm Văn Thanh đã phát hiện một loài ong lạ sản sinh ra mật khô rất độc đáo. Theo anh Thanh, anh cũng như các thầy thuốc, các nhà khoa học chưa từng thấy loại mật ong này. Ông Trần Ngọc Lâm, người từng có hàng chục năm sống trong rừng, đã đi hết các cánh rừng miền Bắc, song vẫn chưa từng biết đến loại mật ong khô tự nhiên mà anh Thanh phát hiện.

Anh Thanh mua được tổ ong có mật khô từ nhóm thợ săn ở Si Ma Cai.

Cục mật ong lạ này nặng hơn 40kg, được mấy thợ săn người Tày phát hiện khi đi săn thú trong rừng sâu. Theo lời kể, sau mấy ngày luồn rừng, mấy thợ săn vào vách núi nghỉ. Họ lần theo những tiếng u u nho nhỏ và đã phát hiện ra mấy tổ ong lạ. Những tổ ong này nằm trên vách đá kín đáo, rất cao, khô ráo, sạch sẽ.

Thầy thuốc Phạm Văn Thanh là chủ nhân của hai bài thuốc khá nổi tiếng được Công ty Nam Dược chiết xuất thành thuốc, gồm: Vị linh đan và An vị babi. Vị linh đan không những điều trị tận gốc viêm, loét dạ dày, tá tràng, mà còn bảo vệ niêm mạc, làm lành vết loét, tăng cường tiêu hóa, nâng cao thể trạng cơ thể. An vị babi là sản phẩm phối hợp của nhiều vị dược liệu, rất hiệu quả trong điều trị tiêu chảy cho trẻ em.

Vài tổ ong vẫn có ong bu kín và chúng thay nhau sản sinh ra mật. Đám thợ săn quan sát thì thấy một hiện tượng lạ: Ong sinh ra mật đến đâu mật khô đến đó. Ong sinh mật hết năm này qua năm khác và cục mật cứ to dần, từ bằng quả nhãn, đến quả cam, quả bưởi, quả mít, rồi bằng cái thúng. Loài ong sinh mật khô này có hình dáng khá giống ong mật bình thường, nhưng to gấp rưỡi đến gấp đôi.

Đám thợ săn đã chọn một tổ ong bỏ hoang để khai thác. Họ phải ròng dây thừng, treo lủng lẳng trên vách đá, rồi dùng dao sắc nạy nhiều giờ mới đánh bật được tổ ong khỏi vách đá. Không rõ tổ ong đã tồn tại bao nhiêu lâu, 1 năm, hay 100 năm, nhưng rêu mốc, dương xỉ đã mọc trùm kín. Nhóm thợ săn phải cạo lớp cỏ, rêu, rễ, mùn phủ bên ngoài, màu vàng đặc trưng của mật ong mới lộ ra. Do kiến và các loại công trùng, động vật không ăn mật ong khô, nên chúng có thể tồn tại vĩnh cửu trên vách đá.

Quá ngạc nhiên với tổ ong lạ này, thầy thuốc Phạm Văn Thanh đã bỏ một số tiền khá lớn để mua. Trưng bày ở hiệu thuốc một thời gian, anh chia năm xẻ bảy, biếu anh em bạn bè mỗi người một miếng để sử dụng và trưng bày trong lọ thủy tinh làm kỷ niệm.

Qua tìm hiểu, anh Thanh mới biết, đây là loại mật ong vô cùng hiếm và chỉ xuất hiện ở vùng Si Ma Cai và Mường Khương của Lào Cai. Năm 1979, một cụ già người Tày cũng từng tìm được một tổ ong tương tự nặng đến 50kg. Sau này, không thấy ai tìm được tổ ong lạ to như thế nữa. Tổ ong anh Thanh mua được cũng là thứ mà hàng chục năm nay đồng bào ở vùng này không còn thấy.

Đồng bào dân tộc ở vùng Si Ma Cai có nhiều bài thuốc rất tốt liên quan đến mật ong khô. Thậm chí, rêu, dương xỉ hoặc bất kỳ loài cỏ nào mọc trên tổ ong khô đều có thể làm thuốc chữa sài đẹn trẻ em. Anh Thanh chưa nghiên cứu kỹ về loại mật ong này, song qua quan sát, tìm hiểu, anh thấy mật ong khô chứa mùi thơm của rất nhiều loài hoa.

Theo thầy thuốc Phạm Văn Thanh, anh đã nghiên cứu các loại sách cổ đông y, trao đổi với các nhà khoa học, côn trùng học, song chưa sách nào nói đến, chưa ai từng biết đến loại mật ong khô tự nhiên này. Xưa nay, các nhà khoa học chỉ biết đến 85 loại mật ong. Có lẽ, từ đây, mật ong có có thêm một loại mới.

Một số hình ảnh về tổ ong cho mật khô kỳ lạ:

Rêu, cây cỏ, dương xỉ mọc trùm kín tổ ong.

Phạm Ngọc
Sưu tầm

CÁC NHÀ KHOA HỌC NÓI VỀ
Mật ong cứng như đá không có gì lạ

Vừa qua, đã có thông tin một thầy thuốc ở Lào Cai, trong khi đi tìm thuốc tại rừng thuộc vùng Simacai đã phát hiện ra loại mật ong có độ khô tự nhiên và cứng như đá, các bánh mật to, để lâu nên bị dương xỉ mọc lên, ngoài ra, ong nhả ra mật khô liền. Nhiều bạn đọc muốn biết loài ong đó có phải loài mới? Vì sao mật lại cứng được như đá, giá trị chữa bệnh đến đâu?

Hiện tượng mật ong hóa đá là hiện tượng hiếm xảy ra nhưng có thể dễ dàng giải thích. Bởi loài ong cho mật cứng như đá chính là loài ong đá, một trong 6 loài ong cho mật có tại Việt Nam. Loài ong đá (tên khoa học Apis laboriosa) là loài có kích thước cơ thể lớn nhất trong loài ong mật, cơ thể có màu đen và sọc trắng ở bụng. Chúng cũng chỉ xây một bánh tổ ở dưới các vách đá có độ cao 1.200m trở lên so với mực nước biển nên có thể cao tới 2.500 - 3.000m.

Đây là loài ong có tổ lớn nhất, quân đông nên dự trữ mật nhiều nhất, thường từ 40 - 60kg mật/ bánh tổ. Trên thế giới, ong đá được phát hiện ở các nước xung quanh dãy núi Himalaya như Nêpan, Ấn Độ, Butan, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.

Ở nước ta ong đá được các cán bộ Trung tâm nghiên cứu phát triển ong phát hiện lần đầu tiên tại huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La năm 1996. Ong đá là loài ong có nguy cơ bị tuyệt chủng cao, trước đây người ta thấy trên một vách đá có tới 7 - 10 tổ ong, nhưng hiện nay ở các vách đá này chỉ thấy 1 tổ thậm chí không có tổ nào.

Về thông tin báo chí đưa, thợ săn quan sát thấy một hiện tượng lạ: Ong sinh ra mật đến đâu mật khô đến đó là không chính xác. Vì để chế biến mật hoa thành mật ong phải mất từ 7 - 10 ngày để ong loại bớt nước đi. Theo nguyên tắc, tỷ lệ nước trong mật hoa khoảng 70 - 80% nhưng trong mật ong chỉ còn 20%, đồng thời ong tiết thêm men vào để biến đổi đường sucuroz (đường đôi là loại đường chủ yếu trong mật hoa) thành đường đơn là glucoz và fructoz. Mặt khác tổ ong thường làm trên vách đá cao 30 - 40m nên người quan sát không thể thấy được các con ong có kích thước bé nhỏ chế mật như thế nào và không thể phân biệt rõ được mật khô hay ướt.

Hiện nay, tại một số nước trên thế giới như Nêpan và Ấn Độ cũng có bắt gặp hiện tượng mật ong hóa đá như vậy. Một công ty của Malaysia ở Kualalumper đang quảng cáo bán mật ong kết tinh cứng như đá của loài ong đá trên mạng Alibaba.com với giá 20 - 30 đô la/kg.

TS Phùng Hữu Chính (Nguyên giám đốc Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển ong, Điều phối viên dự án "Bảo tồn và khai thác bền vững ong đá Apis laboriosa Smith tại các tỉnh Tây Bắc Việt Nam".

Theo Bee.net

Chuyên mục: CON ONG DƯỢC SỸ CÓ CÁNH,